مختارنامه پاسخی برای تفکر مکتب ایرانی بود

« حرفها و ایده های جذاب و بسیار پرطرفدار در میان ملتها، در نظام اسلامی ایران وجود دارد، که می توان آنها را در قالب داستانهای نمایشی بلند و یا کوتاه و با شیوه ای هنرمندانه عرضه کرد.» امام خامنه ای(10/9/88)

نقش راهبردی رسانه ملی در حفظ وثبات، عمق بخشی و صدور انقلاب اسلامی را می توان از بکار بردن عباراتی چون "دانشگاه عمومی" توسط امام خمینی(ره) و "عمده ترین مرکز هدایت فکری" توسط امام خامنه ای برای توصیف رسانه ملی، فهمید.

 

سریال مختارنامه یکی از مصادیق این ماموریت راهبردی بود، مردم بدلیل اینکه مختارنامه به مسئله کربلا و عاشورا می پرداخت با حساسیت خاصی آن رادنبال می کردند. انتظارات از این سریال بسیار بالا بود اما تیم فنی- هنری مختارنامه نشان داد که اگر یک گروه معتقد و متعهد و کاردان دور هم جمع شوند می توانند چشم ها را به خود خیره کنند، بیراه نیست اگر مجموعه مختارنامه را یکی از بهترین و فاخرترین کارهای صداوسیما بنامیم، اگر نگوییم بهترین اثر تولیدی که تاکنون بعد از انقلاب به نمایش در آمده است.

 

مختارنامه با همه ویژگی های منحصر به فردی که داشت خاری بود بر چشم دشمنان و ضد انقلاب از آنجا که بصورت کاملا مشهودی در زمینه افزایش بصیرت مردم قدم گذاشت تا آنجا که رئیس رسانه ملی می گوید: اگر "مختارنامه" همزمان با فتنه 88 پخش می شد، حرکت جامعه به گونه ی دیگری رقم می خورد.(الف 3/3/90)

در باب بصیرت بخشی "مختار نامه" همین بس که فتنه گران را وادار به واکنش کرد تا رسانه ملی را متهم کنند که مختارنامه را با توجه به فتنه 88 ساخته است حال آنکه از این نکته غافل بوده اند که این خاصیت عبرت آموزی تاریخ است که چهره پلید منافقان را رسوا می کند و مختار تنها یک اصل تاریخی بود که بر شرایط روز انطباق پیدا کرد، هرچند که چندین سال زود تر از فتنه 88 ساخته شده بود.
 

بسیج دانشجویی دانشکده صداوسیما بعنوان یک تشکل دانشجویی مستقل، وعضوی از بسیج جهانی مستضعفین "مختارنامه" را حاوی نکات قابل تامل وتعمقی می داند که در ذیل به برخی از آن ها اشاره می شود:

 

1) مختارنامه، ترکیبی از هنر و تعهد

واقعیت این است که بسیاری از هنرمندان متعهد عرصه رسانه های دیداری وشنیداری (اعم از سینما، انیمیشین و تلویزیون و...) کمتر می توانند مضمون ارزشی مد نظرخود را بخوبی به هنر طبع آراسته کنند ومحتوای ارزشی را با بسته بندی جذاب به مخاطب ارائه دهند، در لزوم ارائه فرم زیبا وحرفه ای در کنار محتوای ارزشی مقام معظم رهبری می فرمایند: «من بارها گفته ام اگر پروردگار عالم ، همین مضامین را که در قرآن هست، در عبارات غیر فصیح ارائه می کرد، قرآن تا حالا نمی ماند، و این قدر نفوذ پیدا نمی کرد.»( ( 24/ 6 / 1372 )

 از سویی دیگر بسیاری از هنرمندان عرصه رسانه ممکن است به دلایل مختلفی تمایلات دینی کمتری داشته باشند و وقتی این افراد دست به کار تولید در حوزه دین ومعارف می زنند نتیجه اش می شود تولیداتی تصنعی که مخاطب براحتی می فهمد سازنده اش ارادت چندانی به محتوای دینی ارائه شده نداشته است. مزیت بزرگ "مختارنامه" تجمیع هنر ناب وتعهد کارگردان وعوامل تولید بوده است که ماحصل آن تولید اثر بزرگ وماندگار بنام مختارنامه شده است. کوتاه سخن آنکه: آنچه از دل برآید لاجراً بر دل نشیند.
 

2) بررسی ابعاد فنی وهنری مختار نامه

هرچند که مختار نامه بدون اشکال نبود و هم از نظر محتوایی وهم از نظر هنری می توان انتقاداتی را برآن وارد کرد لکن در مجموع این انتقادات نمی تواند کفه ی ترازوی کیفیت مختارنامه را برگرداند.
 

کم نبودند موضوعات وسوژه های اجتماعی وتاریخی خوبی که بدلیل پرداخت نامناسب هنری(فیلم نامه، انتخاب بازیگر، صحنه و ...) اصطلاحاً سوختند ونتوانستند اثرگذار باشند، مقام معظم رهبری در خصوص اهمیت پرداخت هنری میفرمایند: «در کارهای سینمایی و مجموعه های تلویزیونی به هیچ وجه نباید از هنر و روشهای هنرمندانه کم گذاشت، قوام یک اثر هنری به قصه پردازی مناسب، قوی و جذاب است که باید در این زمینه توجه جدی تری شود.» (10/9/88)مختارنامه فقط بخاطر قصه خوب موفق نبود، پرداخت هنری جذاب، فیلم نامه  خوب، انتخاب بازیگر مناسب، صحنه پردازی خوب(خصوصا در میادین نبرد) در موفقیت مختارنامه اثرگذار بود.
 

یکی از ابتکارات جالبی که همزمان با پخش مجموعه مختارنامه شاهد بودیم، پخش برنامه «هنگام درنگ» بامحوریت تحلیل تاریخی قیام مختار بود. این برنامه از نکات وابتکاراتی بود که به فهم وتحلیل مخاطب کمک شایانی می کرد.

 

درس های مختارنامه:

مختارنامه علاوه بر مسائل فنی وهنری حاوی نکات و پیامهایی بود که در ذیل به برخی از آن ها اشاره می شود:

3) بصیرت بخشی، نیاز روز جامعه

در مختارنامه دیدیم که سپاه یزیدیان و زبیریان همان نمازی را می خوانند که علویان می خوانند، همان قرآن همان شعار های اسلام خواهانه، همان حرف ها و همان منبرهاو... برانگیختن نگاه موشکافانه مخاطب برای یافتن حق وجدا سازی آن از باطل که لُب کلام بصیرت است از ویژگی های ممتاز مختار نامه بود.
 

یکی از حیله های شیطان در مقابله با دین راستین، درست کردن دین جعلی در مقابل دین حقیقی ومخلوط کردن حق و باطل بوده است که تنها سلاح مقابله با آن بصیرت است. با توجه به آنکه دین امری است که ریشه در فطرت انسان ها دارد دشمنان سعی می کنند تا حد ممکن به صورت مستقیم به مقابله با آن بر نخیزند بلکه با خرید بعضی از افراد سرشناس و دین مردم را به انحراف کشانده تا به مطامع خود برسند سوء استفاده از شُرِیح قاضی جهت صدور فتوا مطابق میل حاکمیت و همچنین استفاده از نمادهای مذهبی را می توان در راستای تامین  این اهداف دانست.

 

4) مختارنامه، پاسخی برای مکتب ایرانی

مختار نامه که رزم مشترک عرب وعجم  درجبهه ای واحد برای اسلام عزیز را به تصویر کشید، می تواند پاسخ خوبی باشد برای تفکرات ناسیونالیستی که گویی جدیداً با عناوینی چون  مکتب ایرانی باب شده است. قرآن با اشاره به تقوا به عنوان ملاک برتری به جای ملیت و قومیت و جنسیت می فرماید: «یا ایها الناس انا خلقناکم من ذکر وانثی وجعلناکم شعوبا وقبایل لتعارفوا ان اکرمکم عند الله اتقاکم»( ای مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را تیره‏ها و قبیله‏ها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید; (اینها ملاک امتیاز نیست،) گرامی‏ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست).

مختارنامه حاوی این هشدار بود که یکی از اساسی ترین حربه های دشمن ایجاد تفرقه در بین ملت های مسلمان ازطریق برجسته کردن قومیت ها و نژادها ست، رفتن همان راه عرب جاهلی و دنبال کردن همان تعصبات کور کورانه است که زمینه اختلاف را در جامعه فراهم کرده و فرصتی به دست دشمنان می دهد تا با تکیه بر احساسات ناسیونالیستی بذر اختلاف و تفرقه را در میان امت بپراکند. دشمن فرصت طلب برای رسیدن به این هدف از هیچ تلاشی فروگذار نمیکند و باید مراقب بود تا تعصبات غیر منطقی بر اساس ملیت هیزمی برای برافراشتن آتش اختلاف بین مسلمین به دست دشمنان ندهد و همچنانکه شهید مطهری در کتاب "خدمات متقابل اسلام و ایران"  میگوید: «مقیاس های اسلامی فراتر از ملیت و نژاد، مقیاس هایی جهانی هستند.»

 

5) تفکر تکلیف مدار، یعنی لحظه را باید شناخت

"مختارنامه" به ما آموخت در لحظه های حساس وتاریخ سازی که نیاز به حضور هست باید حاضر بود وغفلت نکرد، عواقب غفلت ممکن است غیرقابل جبران باشد. هر چند مختار توانست به موفقیت هایی در عرصه قیام دست یابد اما نتوانست همچون یاران اباعبدالله(ع) با تکیه بر "تفکر تکلیف مدار" در لحظه و در صحنه حاضر شود و امام حسین(ع) را یاری دهد. قیام مختار با همه مجاهدت های خود و یارانش به هیچ عنوان با قیام کربلا از نظر اثر گذاری و ماندگاری قابل مقایسه نیست.
 

یکی از کلیدی ترین ویژگی هایی که رهبر معظم انقلاب به آن اشاره دارند شناخت «لحظه و نیاز» و اقدام متناسب با آن است، ایشان در این باره می فرمایند: برخی از اهالی کوفه که با عنوان «توابین» چند ماه بعد از حادثه عاشورا قیام کردند و به شهادت رسیدند، به امام حسین (ع) ایمان داشتند و انشاءالله در نزد خداوند هم مأجور هستند اما آن وظیفه ای را که باید عمل می کردند، انجام ندادند زیرا «لحظه» و عاشورا را نشناختند. شناخت موقعیت، و حضور در لحظه مناسب و مورد نیاز، اساس همه کارها است.

 

6) ملاک، حال فعلی افراد است

این جمله گهر بار بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی همواره یکی از طلایی ترین کلید های برای شناخت و نجات در جاده پر پیچ وخم و هزار توی سیاست است. رفتار مختار آموختنی بود. برای آنانکه به بهانه داشتن سابقه مبارزاتی در به ثمر رسیدن انقلاب خود را مالک انقلاب دانسته و قانون را زیر پا می گذارند، برای آنانکه خود را در حوادث و گردنگاه های مهم انقلاب سرافکنده مردم شدند. شاید "رفاعه بن شداد" را بتوان مصداق خوبی برای این جمله تاریخی امام راحل دانست که فرجام او از قیام برای خون خواهی امام حسین(ع)  به همدستی با قاتلین امام حسین(ع) انجامید وباز این جمله را بیادها آورد که انقلابی بودن مهم نیست انقلابی ماندن مهم است. "مختارنامه" باردگیر به ما گفت: ملاک حال فعلی افراد است.

 

7) گذشتن از مال و فرزند برای قیام الهی

ورود فرزندان خواص در فتنه‌ها و جریان‌های تضعیف کننده اسلام سابقه تاریخی دارد. همان طور که در مختارنامه به نمایش در آمد عبدالله زبیر  موجبات قرار گرفتن پدر خود(زبیر) در مقابل خط ولایت را در جنگ جمل فراهم کرد.
 

 قرآن می فرماید: وَ اعْلَمُواْ أَنَّمَآ أَمْوَالُکُمْ وَ أَوْلاَدُکُمْ فِتْنَةٌ وَ أَنَّ اللَّهَ عِندَهُ أَجْرٌ عَظِیمٌ (انفال، 28) و بدانید که اموال و فرزندانتان آزمایشى (براى شما) هستند و البتّه نزد خداوند (براى کسانى که از عهده‏ى آزمایش برآیند)، پاداشى بزرگ است. مختار با وجود همه این ها اما به حاضر نشد اهداف و منافع قیام را فدای خواسته های همسر و فرزندان خویش نماید اما از طرفی دیگر ابن زیاد توانست با تکیه بر فتنه زنان که به تحریک مردان خود پرداختند مردم کوفه را از همراهی با فرستاده امام باز دارد.

 

8) هزینه مختارنامه را صرف فوتبال کنید!

از ابتدای ساخت سریال مختارنامه که قریب به 10سال به طول انجامید، عده ای سخن از هزینه های زیاد تولید این مجموعه تلویزیونی میراندند، غافل از اینکه در مقابل بوق تبلیغاتی غرب و هزینه های سرسام آوری که جبهه مستکبرین جهان جهت به انحراف کشاندن مسلمانان وجبهه مستضعفین وسوء استفاده از آنها برای رسیدن به اهداف خود به کار می برند این هزینه ها بسیار ناچیز است، مضافا اینکه این هزینه در طول 10 سال وبه شکل تدریجی پرداخت شده است.

 

عمده این اظهار نظرها یا از روی ناآگاهی است یا از روی... مثلاً عزیز محمدی رئیس سازمان لیگ فوتبال در گفتگویی تلویزیونی با برنامه ورزش و مردم به مخارج ۲۰ میلیاردی سریال مختار نامه اشاره می کند ومی گوید: «اگر این هزینه در فوتبال صرف می‌شد شادی جوانان چند برابر بیشتر از اظهار علاقه‌ای بود که آنان صرف سریال مختار می‌کنند!»

 

مگر فوتبال ما با صرف هزینه های میلیاری چه گُلی به سر ما زده است؟! (لابُد بُرد غرورآمیز 0-1 مقابل مالدیو رامیگوئید!) جناب آقای عزیز محمدی آیا هزینه کردن برای ساخت فیلمهایی همچون مختارنامه که سرگذشت ائمه اطهار و رنج و سختی هایی که برای دین اسلام کشیده اند بهتر از الگوسازی فوتبالیست ها برای جوانان نیست؟ خوب است توجه داشته باشید

 

دستمزدهای700-800میلیونی بازیکنان فوتبال از منابع دولتی! در شرایطی است که گاهی جمع درآمد بسیاری از کارکنان دولت در تمام عمرشان به اندازه دستمزد یکسال این بازیکنان نمی شود!

 

تشکر و مطالبه بسیج دانشجویی

بسیج دانشجویی دانشکده صداوسیما به عنوان یک تشکل دانشجویی مستقل و عضوی از جامعه بسیج جهانی مستضعفین ضمن حمایت از تولیدات ارزشی رسانه ملی مانند مختارنامه و تشکر از مسئولین رسانه ملی، این مطالبه را دارد که تولیدات ارزشی این چنینی افزایش یابد. ارزش اینگونه تولیدات را می توان از دیدار اختصاصی که مقام معظم رهبری با دست اندرکاران این سریال ها همچون "یوسف پیامبر" داشتند، متوجه شد. انتظار می رفت سریال های ماه مبارک رمضان نیز قرابت بیشتری با آثار فاخری چون مختارنامه و یوسف پیامبر می داشت.
 

"مختارنامه"پاسخ مناسبی بود به انتظار از رسانه ملی در ایفای ماموریت راهبردی خود و سطح انتظارات از رسانه ملی را بالاتر برد. مختارنامه این پرسش و مطالبه را ایجاد کرد اگر ما توانایی فنی و هنری لازم برای تولید آثار بزرگی چون مختارنامه را داریم، پس چرا در مورد مسائل مهمی چون زندگانی حضرت امام خمینی (ره)، پرونده انرژی هسته ای، فتنه 88، انقلاب مشروطه، بزرگان انقلاب اسلامی چون شهید مطهری وشهید بهشتی و...، شهدای بزرگ دفاع مقدس چون شهید همت، شهید خرازی، شهید چمران و... هولوکاست و11سپتامبر و... آثاری تولید نکنیم یا نکرده ایم؟
 

درپایان بسیج دانشجویی دانشکده صدا وسیما ضمن تشکر از جناب آقای میر باقری ومسئولین حامی این پروژه، ادامه ساخت این گونه اثار ارزشی وفاخر را از رسانه ملی مطالبه می کند.

 

والعاقبه للمتقین.

«شورای تبیین مواضع  بسیج دانشجویی دانشکده صداوسیما»